نحوه برخورد حسابرس با تجدید ارزیابی چگونه است؟(پرسش و پاسخ )

پرسش مطرح شده :

نحوه برخورد حسابرس با تجدید ارزیابی براساس مفاد ماده 143 مکرر قانون مالیاتهای

مستقیم چگونه است؟

پاسخ :

اقلام صورتهای مالی اساساً برمبنای نظام بهای تمام شده تاریخی اندازه‌گیری و گزارش می‌شود. در مواردی خاص به منظور ارائه مطلوب صورتهای مالی، عدول از اصل بهای تمام شده تاریخی مجاز شناخته شده است که ارزیابی مجدد دارائیها براساس ماده 143 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم به منظور بهبود ساختار مالی شرکتها، می‌تواند یکی از این موارد محسوب شود.

طبق ماده مزبور: « افزایش بهای ناشی از ارزیابی مجدد دارائیهای شرکتهایی که بیش از 50% سرمایه آنها بطور مستقیم یا با واسطه متعلق به وزارتخانه‌ها، شرکتهای دولتی و مؤسسات دولتی می‌باشد برای یکبار و تا سقف زیان سنواتی مندرج در صورتهای مالی مصوب مجمع‌عمومی شرکت درطول اجرای قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با رعایت شرایط زیر از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.

الف - سهام شرکت در بورس پذیرفته شده یا حداکثر یکسال پس از زمانی که ارزیابی مزبور در دفاتر ثبت می‌گردد در بورس پذیرفته شود.

ب - زیان سنواتی از محل افزایش مذکور مستهلک شده باشد. »

باتوجه به مطالب بالا و اینکه رعایت احکام قانونی اصولاً بر رعایت اصول و ضوابط حسابداری اولویت دارد، شرکتهای واجد شرایط ضمن رعایت موارد مندرج در قانون فوق‌الذکر و دستورالعمل اجرایی مربوط، لازم است نکات زیر را نیز در تهیه و ارائه صورتهای مالی خود مراعات کنند.

1- ارزیابی دارائیها باید مستند به شواهد و مدارک قابل اتکاء باشد. (ارزشهای متعارف قابل اثبات نظیر مبالغ ارزیابی توسط کارشناسان ذیصلاح یا استفاده از قیمتهای اعلام شده توسط مراجع ذیربط.)

2- از آنجائیکه سقف مازاد حاصل از تجدید ارزیابی (مابه‌التفاوت ارزش دفتری ومبلغ تجدید ارزیابی) که مشمول معافیت مالیاتی قرار می‌گیرد، معادل زیان انباشته شرکتها تعیین شده است، بنابراین به منظور پرهیز از پرداخت مالیات اضافی، لازم است دارائیهای مورد نظر برای تجدید ارزیابی به گونه‌ای انتخاب شود که سقف مزبور حتی‌المقدور رعایت گردد. برای مثال یک یا چند گروه از سرفصل‌های زمین، ساختمان (درصورت لزوم به تفکیک تولیدی و غیرتولیدی) ماشین‌آلات و امثالهم را می‌توان تجدید ارزیابی کرد.

3- مبلغ مازاد حاصل از تجدید ارزیابی از یکطرف، بهای تمام شده دارایی مربوط را (پس از انتقال مانده استهلاک انباشته آن در تاریخ تجدید ارزیابی) افزایش دهد و از طرف دیگر، به حساب زیان انباشته منظور شود. هزینه استهلاک دارائیهای تجدید ارزیابی شده باید من بعد برمبنای مبلغ تجدید ارزیابی و باقیمانده عمر مفید اقتصادی آن دارایی‌ها محاسبه و منظور شود. لازم به توضیح است که طبق تبصره 10 جدول استهلاکات موضوع ماده 151 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 مجلس شورای اسلامی، هزینه استهلاک ناشی از ارزیابی مجدد دارائیها در تعیین سود مشمول مالیات، مورد قبول نخواهد بود.

4 - موارد زیر باید از طریق یادداشتهای همراه صورتهای مالی به نحوی مناسب افشاء شود.

الف - موضوع تجدید ارزیابی

ب - نحوه تعیین مبلغ تجدید ارزیابی

ج - تاثیر تجدید ارزیابی بر سود سال جاری.

د - بهای تمام شده، خالص ارزش دفتری و مبلغ تجدید ارزیابی شده هر گروه از دارائیها

در طول عمر مفید آن.

با توجه به مطالب فوق، حسابرس باید ضمن حصول اطمینان از اینکه شرکت مورد نظر،

واجد شرایط مندرج در مادهقانونی فوق و دستورالعمل اجرایی مربوط می‌باشد، نسبت

به اجرای صحیح تجدید

ارزیابی نیز متقاعد شود.