انواع تئوری و شرح آن بر گرفته از فصل 22 هندریکسون

 1-انواع تئوری و شرح آن(فصل 22 هندریکسون)

الف)تئوری مالکیت:

در این تئوری :

مالک و شرکت از همیدیگر جدا نیستند

معادله بنیادی حسابداری عبارت است از :

حقوق ماکیت (سرمایه)=  بدهی ها - دارایی ها

دارایی ها به مالک تعلق دارند و بدهی ها نیز تعهدات وی تلقی می شوند .

درآمدها و هزینه ها نیز متعلق به مالک می باشند . درنتیجه سود خالص حاصل شده نیز متعلق به مالک می باشد .

توزیع سود سهام نقدی ، نشان دهنده کاهش ثروت مالکان و بیانگر برداشت های مالکان می باشد .

بهره اوراق قرضه و هرگونه سود تأمین مالی و نیز مالیات بر درآمد به عنوان یک هزینه دیده می شوند .

ب) تئوری واحد تجاری (تئوری شخصیت):

در این تئوری :

مالک و واحد تجاری از هم جدا هستند

دارایی ها به واحد تجاری تعلق دارند و بدهی ها نیز تعهدات واحد تجاری تلقی می شوند .

معادله بنیادی حسابداری عبارت است از :

(مجموع حقوق طلبکاران و سهامداران) مجموع حقوق= دارایی ها

 سود خالص متعلق به واحد تجاری می باشد و سود سهام به سهامداران (مالکان) تعلق می گیرد .

بهره اوراق قرضه و هرگونه سود تأمین مالی و نیز مالیات بر درآمد هزینه تلقی نمی شوند.

ج)تئوری حقوق باقیمانده:

در این تئوری :

معادله بنیادی حسابداری به صورت زیر است :

(بدهی ها و حقوق سهامداران ممتاز) حقوق خاص - مجموع دارایی ها=حقوق باقیمانده

حقوق باقیمانده    آخرین اولویت در ادعا نسبت به واحدانتفاعی=سهامداران   

فرض بنیادی تئوری حقوق باقیمانده حاکی از این است که اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری باید در اختیار دارندگان حقوق باقیمانده (سهامداران) قرار داده شود .

                                               تعلق                هدف

دارایی ها                واحد تجاری            به حداکثر رساندن حقوق باقیمانده

سود پس از تسویه تمامی ادعاهای دیگر به سهامداران تعلق می گیرد

بهره و سود سهام ممتاز هزینه می باشند .

د) تئوری شرکت های سهامی:

در این تئوری :

دیدگاهی گسترده تر از تئوری واحد تجاری ارائه می گردد .

شرکت سهامی به عنوان یک نهاد اجتماعی مورد توجه قرار می گیرد که در جهت تأمین منافع بسیاری از گروه های ذینفع فعالیت می کند. از این رو می توان ، این تئوری را یک تئوری اجتماعی از حسابداری دانست .

این تئوری برای شرکت های سهامی بزرگ و نوین کاربرد بسیار زیادی دارد .

مهمترین دیدگاه درباره سود که از زاویه مسئولیت های اجتماعی شرکت مورد توجه قرار می گیرد ، دیدگاه مبتنی بر ارزش افزوده می باشد .

کل ارزش افزوده شرکت از رابطه زیر بدست می آید :

ارزش کالا و خدماتی که شرکت خریداری می کند - ارزش بازار کالاها و خدماتی که شرکت تولید می کند=کل ارزش افزوده

سود ناشی از ارزش افزوده شامل تمامی پرداخت ها به سهامداران به شکل سود سهام ، سود تأمین مالی به اعتباردهندگان ، حقوق به کارکنان ، مالیات به دولت و همچنین سودی که شرکت انباشته می کند (سود انباشته) ، می باشد .

ه)تئوری وجوه:

تئوری وجوه بیشتر در نهادهای دولتی و غیرانتفاعی بکار می رود . در این نهادها برای هر امر و فعالیتی یک واحد عملیاتی یا حساب مستقل در نظر گرفته می شود .تئوری وجوه برپایه معادله زیر قرار دارد :

محدودیت بر دارایی=دارایی ها

 در این تئوری ، دارایی ها بیانگر خدمات آتی به حساب مستقل و بدهی ها بیانگر محدودیت دارایی ها در یک حساب مستقل محسوب می شوند . همچنین سرمایه ، نشانگر محدودیت های قانونی یا مالی برای استفاده از دارایی ها تلقی می شود . تخصیص سود انباشته ، نماینگر محدودیتهای تحمیل شده از سوی مدیریت ، اعتباردهندگان یا الزامات قانونی محسوب می شود .سود انباشته تخصیص نیافته نیز حاکی از محدودیت است .

بنابراین ، تمامی حقوق بازتاب محدودیت های تحمیل شده از طریق ملاحظات قانونی ، قراردادی ، مدیریتی و مالی می باشند .