ارزش‌ جاری‌

ارزش‌ جاری‌ دربرگیرنده‌ سه‌ نگرش‌ متفاوت‌ است‌ كه‌ عبارتند از ارزش‌ ورودی‌ (بهای‌ جایگزینی‌)، ارزش‌ خروجی‌ (خالص‌ ارزش‌ فروش‌) و ارزش‌ اقتصادی‌ (ارزش‌ فعلی‌ جریانهای‌ نقدی‌ مورد انتظار از كاربرد مستمر دارایی‌ و فروش‌ نهایی‌ آن‌ توسط‌ مالك‌ فعلی‌). در برخی‌ موارد از قبیل‌ ارزشیابی‌ سرمایه‌گذاری‌ در اوراق‌ بهادار نرخ‌بندی‌ شده‌، سه‌ نگرش‌ فوق‌الذكر به‌مبالغ‌ تقریباً نزدیك‌ به‌هم‌ منجر می‌شوند و تفاوت‌ آنها كم‌ بوده‌ و ناشی‌ از هزینه‌های‌ انجام‌ معامله‌ است‌. در سایر حالات‌ همچون‌ ارزیابی‌ داراییهای‌ ثابت‌ مشهود خاص‌ واحد تجاری‌، تفاوت‌ بین‌ مقیاسهای‌ مختلف‌ ارزش‌ جاری‌ احتمالاً بااهمیت‌ خواهد بود.

باید قاعده‌ مشخص‌ و معقولی‌ برای‌ انتخاب‌ یكی‌ از مقیاسهای‌ مختلف‌ اندازه‌گیری‌ ارزش‌ جاری‌ دراختیار داشت‌.  معیار  " ارزش‌ برای‌ واحد تجاری‌ "   چنین‌ قاعده‌ای‌ را به‌ دست‌ می‌دهد.  طبق‌ این‌ قاعده‌،  ارزش‌ جاری‌ برابر اقل‌  " بهای‌ جایگزینی‌ جاری‌ دارایی‌ و مبلغ‌ بازیافتنی‌ "  آن‌ تعیین‌ می‌گردد.

  " مبلغ‌ بازیافتنی‌ "  دارایی‌ بالاترین‌ ارزشی‌ است‌ كه‌ مالك‌ فعلی‌ دارایی‌ می‌تواند بدان‌ دست‌ یابد و برابر خالص‌ ارزش‌ فروش‌ دارایی‌ یا ارزش‌ اقتصادی‌ آن‌، هركدام‌ بیشتر است‌،  می‌باشد.  " ارزش‌ برای‌ واحد تجاری‌ "   را می‌توان‌ نوعی‌ به‌هنگام‌كردن‌ بهای‌ تاریخی‌ با استفاده‌ از قاعده‌ سنتی‌ "بهای‌ تمام‌ شده‌ یا كمتر " دانست‌.

در مورد داراییها،  ارزش‌ جاری‌ مناسب‌ طبق‌ قاعده‌  " ارزش‌ برای‌ واحد تجاری‌ "   انتخاب‌ می‌شود. قاعده‌ مزبور، دارایی‌ را درصورت‌ بالاتر بودن‌ مبلغ‌ بازیافتنی‌،  به‌ جای‌ بهای‌ تمام‌شده‌ تاریخی‌، به‌ بهای‌ جایگزینی‌ ارزیابی‌ می‌كند مشروط‌ به‌ آنكه‌ جایگزینی‌ دارایی‌ توجیه‌پذیر باشد. اگر جایگزینی‌ دارایی‌ قابل‌ توجیه‌ نباشد،  دارایی‌ به‌ مبلغ‌ بازیافتنی‌ ارزیابی‌ می‌شود. كاربرد قاعده‌  " ارزش‌ برای‌واحد تجاری‌ "   در مورد بدهیها چندان‌ ضرورتی‌ ندارد چرا كه‌ ارزشهای‌ مختلف‌ بدهی‌،  همگی‌ به‌ یك‌ ارزش‌ واحد ختم‌ می‌شوند.

تعاریف

مبلغ‌ بازیافتنی‌ : خالص‌ ارزش‌ فروش‌ یا ارزش‌ اقتصادی‌ یك‌ دارایی،‌ هركدام‌ که بیشتر است.

بهای‌ جایگزینی‌:  عبارت‌ است‌ از مخارجی‌ كه‌ باید برای‌ خرید یا ساخت‌ یك‌ قلم‌ موجودی‌ كاملاً مشابه‌ تحمل‌ شود.

خالص‌ ارزش‌ فروش‌‌:  عبارت‌ است‌ از بهای‌ فروش‌ (بعد از كسر تخفیفات‌ تجاری‌ ولی‌ قبل‌ از تخفیفات‌ مربوط‌ به‌ تسویه‌ حساب‌) پس‌ از كسر:

الف‌ . مخارج‌ براوردی‌ تكمیل‌، و

ب‌. مخارج‌ براوردی‌ بازاریابی‌، فروش‌ و توزیع‌.

ارزش‌ اقتصادی‌ : ارزش‌ فعلی‌ خالص جریانهای‌ نقدی‌ آتی ناشی از کاربرد مستمر دارایی ازجمله جریانهای نقدی ناشی از واگذاری نهایی آن.

ارزش‌ منصفانه‌ ‌:  مبلغی‌ است‌ كه‌ خریداری‌ مطلع‌ و مایل‌ و فروشنده‌ای‌ مطلع‌ و مایل‌ می‌توانند در معامله‌ای‌ حقیقی‌ و در شرایط‌ عادی‌، یك‌ دارایی‌ را در ازای‌ مبلغ‌ مزبور با یكدیگر مبادله‌ كنند.

بهای جایگزینی مستهلک شده : عبارت است از بهای ناخالص جایگزینی یک دارایی (یعنی بهای جاری جایگزینی یک دارایی نو با توان خدمت‌دهی مشابه) پس از کسر استهلاک مبتنی بر بهای مزبور و مدت استفاده شده از آن دارایی.

بهای‌ تمام‌ شده‌ : مبلغ‌ وجه‌ نقد یا معادل‌ نقد پرداختی‌ و یا ارزش‌ منصفانه‌ سایر مابه‌ازاهایی‌ كه‌ جهت‌ تحصیل‌ یك‌ دارایی‌ در زمان‌ تحصیل‌ یا ساخت آن واگذار شده‌ است‌ و در صورت مصداق، مبلغی که براساس الزامات خاص سایر استانداردهای حسابداری (مانند مخارج تأمین مالی) به آن دارایی تخصیص یافته است.

مبلغ‌ دفتری‌ : مبلغی‌ كه‌ دارایی‌ پس از كسر استهلاك‌ انباشته‌ و زیان‌ كاهش‌ ارزش‌ انباشته مربوط‌ ، به‌ آن‌ مبلغ‌ در ترازنامه منعکس می‌شود.

ناخالص مبلغ دفتری :  بهای تمام شده دارایی یا سایر مبالغ جایگزین بهای تمام شده

مبلغ‌ استهلاك‌پذیر : بهای‌ تمام‌ شده‌ دارایی‌ یا سایر مبالغ‌ جایگزین‌ بهای‌ تمام‌ شده‌ در صورتهای‌ مالی‌ ، به‌ كسر ارزش‌ باقیمانده‌ آن.

ارزش‌ باقیمانده : مبلغ‌ برآوردی که واحد تجاری  در حال حاضر می‌تواند از واگذاری دارایی پس از كسر مخارج برآوردی واگذاری بدست آورد، با این فرض که دارایی در وضعیت متصور در پایان عمر مفید باشد.

ارزش‌ باقیمانده‌ تضمین‌ شده :  عبارت‌ است‌ از:

الف.در مورد اجاره‌كننده‌، آن‌ بخش‌ از ارزش‌ باقیمانده‌ دارایی‌ كه‌ توسط‌ اجاره‌كننده‌ یا شخص‌ وابسته‌ به‌ وی‌ تضمین‌ گردیده‌ است‌ (مبلغ‌ تضمین‌ شده‌ حداكثر مبلغی‌ است‌ كه‌ می‌تواند تحت‌ هر شرایطی‌ قابل‌ پرداخت‌ باشد)

ب‌.در مورد اجاره‌دهنده‌، آن‌ بخش‌ از ارزش‌ باقیمانده‌ دارایی‌ كه‌ توسط‌ اجاره‌كننده‌ یا شخص‌ ثالثی‌ تضمین‌ شده‌ است‌.

ارزش‌ باقیمانده‌ تضمین‌ نشده : عبارت‌ است‌ از آن‌ بخش‌ از ارزش‌ باقیمانده‌ دارایی‌ كه‌ اجاره‌دهنده‌ نسبت‌ به‌ تحقق‌ آن‌ اطمینان‌ كافی‌ ندارد یا تنها توسط‌ شخص‌ وابسته‌ به‌ اجاره‌دهنده‌ تضمین‌ شده‌ است‌.